„Halluksy” to potoczne określenie koślawego zniekształcenie palucha pochodzące od łacińskiego słowa, „hallux”, co znaczy paluch. Nieprawidłowemu ustawieniu palucha towarzyszą zmiany chorobowe stawu śródstopno-paliczkowego w postaci bolesnego, często zmienionego zapalnie, zgrubienia u podstawy palucha, po wewnętrznej stronie stopy. Paluch koślawy znacznie częściej występuje u kobiet. Może pojawiać się już w dzieciństwie jako postać młodzieńcza, najczęściej jednak pojawia się u kobiet w 3 dekadzie życia.Zniekształcenie to znane było już w czasach starożytnych, o czym świadczą zapisy w literaturze i przykłady antycznej rzeźby. Pomimo jednak tak długiej historii zagadnienie koślawści palucha jest nadal problemem otwartym, zawierającym wiele niewyjaśnionych pytań dotyczących nie tylko etiopatogenezy i biomechaniki, lecz także leczenia tego częstego i jakże dokuczliwego zniekształcenia stopy. Coraz częściej pojawia się pogląd o wieloczynnikowej etiologii gdzie podkreśla się znaczenie takich czynników jak dziedziczność, kształt stopy, płaskostopie, nieprawidłowe obuwie, nadwaga etc. Profilaktyka i leczenie zachowawcze koślawości palucha przy pomocy dostępnych w aptekach i specjalistycznych sklepach z zaopatrzeniem ortopedycznym, różnego rodzaju wkładek i aparatów korygujących przeważnie nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Nasilające się dolegliwości bólowe i progresja zniekształcenia prowadzą do takiego upośledzenia wydolności podporowo-lokomocyjnej stopy, iż skłaniają chorego i leczącego do podjęcia decyzji o leczeniu operacyjnym. Fakt opracowania do chwili obecnej stu kilkudziesięciu metod operacyjnego leczenia tego schorzenia świadczy „per se” o wadze problemu, z jakim mamy do czynienia. Dlatego dobór odpowiedniej metody operacyjnej i określenia czasu wykonania operacji należy indywidualizować dla każdego chorego z osobna. Zabieg operacyjny na paluchu koślawym powinien spełniać następujące wymogi:

Znieść koślawe ustawienie palucha.
Usunąć bolesne i zmienione zapalnie zgrubienie u podstawy palucha.
Przywrócić, chociażby częściowo, wydolność sklepienia poprzecznego stopy.

Ze względu na charakter chirurgicznej ingerencji, zabiegi operacyjne stosowane w leczeniu palucha koślawego, możemy podzielić na dwie podstawowe grupy: zabiegi na tkankach miękkich stopy oraz zabiegi korygujące zniekształcenie poprzez przecięcie kości, czyli osteotomie korekcyjne. Takie postępowanie, w świetle mojego niemal dwudziestoletniego doświadczenia w leczeniu operacyjnym koślawości palucha, daje na tyle dobre rezultaty, że o ile nie upoważnia do „tryskania optymizmem”, to z pewnością nie daje podstaw do zniechęcania chorych do poddania się operacji. Dr n. med. Wiktor Orzechowski Gabinet Ortopedyczny, Fizykoterapia, Komputerowe Badanie Stóp ul. Świętokrzyska 36/U1